درباره فن بازار ملی ایران

فن‌بازار به‌معنای بازار فناوری، یعنی محلی برای مبادلات فناوری است. همانطور كه بازار مسكن محل مبادله مسكن است و بنگاه‌های معاملات مسكن واسطه‌های اطلاعاتی و حقوقی معامله مسكن هستند، در بازار فناوری نیز فن‌بازارها نقش واسطه‌ای برای رساندن اطلاعات فناوری به «عرضه‌كنندگان»، «متقاضیان»، «كارآفرینان» و «سرمایه‌گذاران» را دارند. درضمن به ارائه‌ مشاوره در خصوص مراحل انتقال فناوری می‌پردازند.

تولد فن‌بازارها به بیش از دو دهه قبل (اواخر دهه 70 میلادی) و كشورهای شرق آسیا بر می‌گردد. كشورهایی چون «ژاپن»، «چین» و «هنگ‌كنگ» كه خود تولیدكننده فناوری نبودند و بیشتر از استراتژی انتقال فناوری استفاده می‌كردند، برای سامان‌دهی جریان انتقال فناوری در كشورشان، اقدام به ایجاد ساختارهایی كردند كه بعدها به‌نام Technomarket  یا Technomart  معروف شدند.

ظرایف موجود در انتقال فناوری، لزوم ایجاد مكانیسم اطلاع‌رسانی صحیح، همچنین مشاوره ساختارمند و ایجاد بستری برای استانداردسازی مبادلات را بوجود آورد که این نقش توسط فن‌بازارها ایفا می‌شود. در اصل فن‌بازار در نقش یک واسطه‌ی حرفه‌ای در سطوح مختلف در کنار عرضه‌کنندگان (دانشگاه‌ها، پژوهش‌گاه‌ها و واحدهای تحقیق و توسعه‌ی صنایع) و متقاضیان فناوری (صنایع بزرگ، بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط، سرمایه‌گذاران و حتی دانشگاه‌ها) خواهد بود. با این تعریف می‌توان گفت فن‌بازار در اصل یک بنگاه تخصصی معاملات فناوری است. در این بازار، فروشندگان فناوری فرصت می‌یابند تا ایده‌ها و فناوری‌های خود را به معرض نمایش گذاشته و برای آن‌ها اقدام به بازاریابی نمایند. از طرفی این امكان نیز وجود دارد كه متقاضیان فناوری نیز تقاضاهای خود را مطرح نموده و به این صورت قدرت انتخاب بالاتری در بین گزینه‌ها داشته باشد.

فن بازارها به سه دسته كلی تقسیم می‌شوند:

فن‌بازار اطلاعات: در فن‌بازار اطلاعات، تنها اطلاعات فناوری به مخاطبان عرضه می‌شود. در واقع همان‌طور كه وقتی به یك بنگاه معاملات مسكن مراجعه می‌كنید، اطلاعات كاملی در مورد مسكن قابل خرید یا فروش با تمام ویژگی‌هایش می‌بابید، در فن‌بازار اطلاعات هم می‌توانید از فناوری‌های قابل خرید و فروش مطلع شوید.

فن‌بازار انتقال فناوری: این گونه فن‌بازارها به طرفین معامله انتقال فناوری مشاوره‌های فنی، حقوقی و بازار می‌دهند تا به بهترین شكل منافع طرفین تامین شود.

فن‌بازار تركیبی: كه هر دو وظیفه بالا را هم‌زمان انجام می‌دهد.

شبكه فن‌بازار ملی ایران

دانش، فناوری و نوآوری، بزرگترین ثروت كشورها در دنیای امروز محسوب می‌شوند. درآمد حاصل از فروش منابع اولیه مانند نفت با درآمد حاصل از ارزش‌افزوده ناشی از تولید و ارائه خدمات در حوزه‌های فناوری، قابل مقایسه نیست. بسیاری از كشورهای دنیا بدون داشتن منابع مواد اولیه و انرژی، با تكیه بر دانش‌فنی به كشورهایی ثروتمند و صنعتی تبدیل شده‌اند. فرآیند توسعه اقتصادی دانش محور نیازمند زیرساخت‌هایی برای تجاری‌سازی یافته‌های پژوهشی و تسهیل مبادلات و انتقال صحیح فناوری است. یكی از ابزارهایی كه برای تسهیل فعالیت‌های توسعه فناوری، شفاف‌سازی و تقویت بازار فناوری در دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد، فن‌بازارها می‌باشند. فن‌بازارها همچنین تلاش می‌كنند به ایجاد و یا فعال‌تر شدن بخش‌های مختلف درگیر با مقوله تجاری‌سازی، مبادله و توسعه فناوری كمك كنند. با گسترش روزافزون اهمیت فن‌بازارها در دنیا به‌عنوان یك ابزار قدرتمند توسعه و تبادل فناوری، ایده ایجاد فن‌بازار در كشور در سال 1381 شكل گرفت. با توجه به عدم ‌وجود تجربه مشابه در داخل كشور، فاز مطالعاتی فن‌بازار ملی ایران در همان سال در مجموعه پارك فناوری پردیس آغاز شد و مدل مناسب برای پیاده‌سازی در ایران با توجه به شرایط و زیرساخت‌های موجود در كشور در سال1383 استخراج گردید.

شبكه فن‌بازار ملی ایران به‌عنوان تنها مرجع اطلاعات فناوری كشور، تحت نظارت پارك فناوری پردیس، با هدف رفع نیازهای اطلاعاتی افرادی كه با مقوله تجاری‌سازی دانش فنی و مبادلة آن سروكار دارند و نیز كمك به رفع مشكلات تجاری‌سازی نوآوری‌ها تأسیس گردیده است. پیرو ابلاغ ماده واحده «تعیین و احصاء فعالیت‌های مربوط به اقدام‌های ملی راهبرد كلان 1 و 3 نقشه جامع علمی كشور» توسط شورایعالی انقلاب فرهنگی به معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهور (سال1391)، معاونت مسؤولیت اجرای بند 2 ماده واحده مذكور را به پارك فناوری پردیس (متولی شبكه فن‌بازار ملی ایران) تفویض نمود. بر این اساس، پارك فناوری پردیس از طریق ساختار شبكه فن‌بازار ملی ایران، مسؤولیت ساماندهی فن‌بازارهای عمومی كشور و ایجاد فن‌بازارهای تخصصی در حوزه‌های مهم و اولویت دار كشور را برعهده دارد.

سامانه شبكه فن‌بازار ملی ایران

سامانه شبكه فن‌بازار ملی ایران، در بهمن‌ماه 1387 به‌دست معاون وقت علمی و فناوری رییس‌جمهور به‌صورت رسمی افتتاح شد. سامانه شبكه فن‌بازار ملی ایران كه از طریق آدرس:www.techmart.irقابل دسترسی است، مشتمل بر ‌بانك اطلاعاتی پیشنهاد فناوری، تقاضای فناوری، محصولات فناورانه، متخصصین و خدمات تخصصی فناوری بوده و بصورت روزانه بروزرسانی می‌شود.

برنامه بین‌المللی: شبكه تبادل و انتقال فناوری دی‌هشت

شبكه تبادل و انتقال فناوری دی‌هشت شامل شبكه اطلاعاتی و مبادلاتی میان هشت كشور عضو است كه دربر‌گیرنده كاركردهای فن‌بازار است و با مأموریت ظرفیت‌سازی و اطلاع‌رسانی دستاوردهای فناوری محصولات و نیازهای صنعتی كشورهای عضو، ساماندهی مبادلات فناوری، همگرائی و هم‌افزائی كشورهای عضو گروه در این حوزه دایر شده است.

منبع: فن بازار ملی ایران