صندوق نوآوری و شکوفایی

مقدمه:

در اجرای اصل یکصد و بیست و سوم (۱۲۳) و نیز اصل ۴۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، قانون حمایت از شرکت ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری ها و اختراعات، در سال ۱۳۸۹ توسط مجلس شورای اسلامی تصویب و به تأیید شورای محترم نگهبان رسید و در همان سال برای اجرا به دولت ابلاغ شد و هیئت وزیران آیین نامه اجرایی این قانون را در اواسط سال ۱۳۹۱ تصویب نمود.

مطابق ماده ۵ این قانون در راستای تحقق اقتصاد دانش بنیان و فناوری محور و تکمیل زنجیره ایده تا بازار، نهادی مالی به نام صندوق نوآوری و شکوفایی در اواخر سال ۱۳۹۱ تاسیس شده است، این صندوق به منظور تجاری سازی نوآوریها و اختراعات، کاربردی نمودن دانش و دستاوردهای پژوهشی و تکمیل زنجیره ایده/ محصول/بازار از شرکتهای دانش بنیان پشتیبانی و حمایت کرده و خدمات مالی و اعتباری از جمله کمک، تسهیلات و مشارکت برای آنها تامین می نماید.به طور کلی هدف نهایی صندوق نوآوری و شکوفایی به عنوان یک نهاد توسعه ای کمک به رونق اقتصادی کشور از طریق حوزه های دانش بنیان و فناوری های برتر می باشد.

صندوق نوآوری وشکوفایی یک نهاد مالی- توسعه ای عمومی و هیأ ت امنایی است که درراستای تقویت اقتصاد دانش بنیان، ماموریت خود را توسعه ی شرکت های خصوصی یا تعاونی دانش بنیان ایرانی درچهارچوب اساسنامه و قوانین بالادست، ازطریق موارد زیر تعریف می نماید:

ارائه خدمات تأمین مالی به شرکت های دانش بنیان

توانمندسازی شرکت های دانش بنیان

مشارکت وسرمایه گذاری خطرپذیر و غیرخطرپذیردرشرکت های دانش بنیان

حمایت از شرکت های خصوصی خدمات  تجاری سازی

هدایت سرمایه های ملی و بین المللی به سمت توسعه ی فناوری

شخصیت حقوقی صندوق:

صندوق نوآوری و شکوفائی، شخصيت حقوقي مستقل و داراي استقلال استخدامي، اداري، مالي و معاملاتي است که براساس سیاست ها و مصوبات هيئت امنا و زیر نظر مستقیم رئيس‌جمهور (به عنوان رئیس هیئت امناء) به مدت نامحدود تشكيل گردیده و بر طبق اساسنامه مصوب هیئت وزیران  و مورد تایید شورای نگهبان، توسط هیئت عامل اداره مي‌شود.

ارکان صندوق:

صندوق دارای هيئت امنا، هيئت عامل، رييس هيئت عامل (رييس صندوق) و بازرس است. اعضاي حقوقی هيئت امناء مرکب از: رياست محترم جمهوری (رييس هيئت امنا)، معاون علمي و فناوري رييس‌جمهور، معاون برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رييس‌جمهور، وزير علوم، تحقيقات و فناوري، وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، وزير امور اقتصادي و دارايي، وزیر صنعت، معدن و تجارت، رييس كل بانك مركزي و رييس بنياد ملي نخبگان بوده و سه نفر عضو حقیقی با انتخاب رييس‌جمهور در آن حضور دارند. هيئت عامل صندوق نیز مركب از هفت شخصیت از حوزه های مختلف فناوری است كه با حكم رييس هيئت امنا منصوب مي‌گردند.

سرمایه صندوق:

طبق قانون فوق، سرمایه اولیه صندوق سی هزار میلیارد (۳۰٫۰۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال است که به تدریج حداکثر ظرف سه سال از محل صندوق توسعه ملی یا حساب ذخیره ارزی تأمین می‌گردد. شایان ذکر است که همچون همه بانکها، صندوق با استفاده از سرمایه اولیه، کمکهای دولت، سود تسهیلات و سرمایهگذاریهای خود، ملزم به حفظ سرمایه صندوق است.  طبق قانون دولت و مجلس، پس ازگذشت سه سال از تاًسیس صندوق، هرساله نیم درصد (۵/۰%) از بودجه عمومی کشور را جهت کمک به صندوق اختصاص خواهند داد. علاوه بر آن صندوق می تواند از کمک ها یا سرمایه گذاری اشخاص حقیقی و حقوقی و شرکتهای دولتی وابسته و تابع آنها، بانکها، نهادهای عمومی غیر دولتی و شهرداریها و شرکتهای وابسته و تابع آنها نیز منابع مالی دریافت نماید.

چشم انداز صندوق:

● تحقق و توسعه اقتصاد دانش بنیان و افزایش سهم آن در اقتصاد کلان کشور و شکوفا سازی اقتصاد ملی جمهوری اسلامی ایران.

● کسب جایگاه نخست اقتصاد مقاومتی و دانش بنیان در منطقه

● ارزش آفرینی برای جامعه از طریق توسعه فرهنگ کارآفرینی و نوآوری اقتصاد مبتنی برفناوری و صنایع پیشرفته

اهداف صندوق:

ایجاد زیر ساختها و سیاستگذاری و هدایت مناسب برای کاربردی کردن دانش و تجاری سازی نوآوریها

ایجاد، تقویت، گسترش و حمایت از شرکتهای دانشبنیان بخش خصوصی و تعاونی با ارائه پشتیبانی و حمایت مالی

ایجاد و توسعه شبکه صندوقها و شرکتهای سرمایهگذاری خطرپذیر (VC)

مشارکت مستقیم خطرپذیر در طرحها و پروژههای نوآورانه و فناورانه شرکتهای دانش بنیان بخش خصوصی و تعاونی

هدايت سرمايه‌هاي مردمي بانکی و دولتی به سمت فناوري و صنایع پیشرفته

مشارکت با سرمايه‌هاي خطرپذير خارجي

منبع: صندوق نوآوری و شکوفایی

انواع خدماتی که صندوق نوآوری و شکوفایی در قالب قانون موظف به اجرای آن است، عبارتنداز:

کمک نوع 1 (ماده 5 آئین نامه اجرایی)

پرداخت کمک هزینه تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه، در مقابل ارائه اسناد قابل قبول به شرکت ها و موسسات دانش بنیان داری بیش از 50 نفر نیروی انسانی متخصص و با سابقه فعالیت بیش از 5 سال که اقدام به تشکیل کنسرسیوم با مشارکت دانشگاه ها، پژوهشگاه ها، شرکت های داخلی و خارجی نموده اند و اکثریت سهام آن به شرکت ها و موسسات دانش بنیان داخلی تعلق دارد.

کمک نوع 2 (ماده 6 آئین نامه اجرایی)

تقبل بخشی از سود تسهیلات بانکی پرداختی به شرکت ها و موسسات دانش بنیانی که جهت انجام فعالیت های تحقیق و توسعه و تجاری سازی از نظام بانکی تسهیلات اخذ نموده اند.

تسهیلات نوع 1 (ماده 7 آئین نامه اجرایی)

اعطای قرض الحسنه با دوره بازپرداخت حداکثر 3 ساله به شرکت ها و موسسات دانش بنیان جهت فعالیت های ثبت اختراع، کسب فن آوری و نمونه سازی، پس از بررسی طرح تجاری، توسط صندوق نوآوری و شکوفایی و یا عامل صندوق

تسهیلات نوع 2 (ماده 9 آئین نامه اجرایی)

اعطای تسهیلات حداکثر 5 ساله با نرخ ترجیحی و تضمینی متناسب جهت فعالیت های قبل از تولید صنعتی، از قبیل هزینه اولیه تجهیز کارگاه و آماده سازی خط تولید، طراحی صنعتی، انجام آزمون و رفع اشکال، تولید آزمایشی و بازاریابی

تسهیلات نوع 3 (ماده 10 آئین نامه اجرایی قانون)

اعطای تسهیلات حداکثر 7 ساله با نرخ ترجیحی، با همکاری و مشارکت بانک ها و موسسات مالی و اعتباری جهت شروع تولید صنعتی برای تامین قسمتی از هزینه های تهیه مکان و خرید و نصب ماشین آلات و تجهیزات مورد نیاز

تسهیلات نوع 4 (ماده 11 آئین نامه اجرایی قانون)

اعطای تسهیلات حداکثر 10 ساله با نرخ ترجیحی با همکاری و مشارکت بانک ها و موسسات مالی و اعتباری جهت تامین سرمایه در گردش

تسهیلات نوع 5 (ماده 12 آئین نامه اجرایی قانون)

اعطای تسهیلات با نرخ ترجیحی از طریق عامل صندوق جهت فروش اقساطی و لیزینگ و سایر موارد به منظور حمایت از توسعه بازار محصولات و خدمات دانش بنیان.

تضمینات نوع 1 (ماده 14 آئین نامه اجرایی)

شرکت دانش بنیان جهت اخذ تسهیلات به بانک و موسسات مالی مراجعه و موفق به پشبرد مذاکرات شده است، اما در موضوع ارائه تضمینات و وثایق مشکل دارد. صندوق با توجه به توافقات به عمل آمده با بانک ها به منظور پوشش کسر وثیقه تا 70 درصد از تضمینات مورد نیاز را تقبل می نماید.سقف این تضمین به فراخور سقف اعتباری شرکت یا موسسه دانش بنیان از سوی صندوق تعیین می شود.

تضمینات نوع 2 (ماده 15 آئین نامه اجرایی)

در صورتی که شرکت دانش بنیان در خصوص تسهیل دریافت ضمانتنامه و پرداخت بخشی از مخارج مربوطه جهت حضور در مناقصه یا پوشش ریسک قرارداد احتیاج به کمک داشته باشد، صندوق روند دریافت ضمانتنامه را با توجه به موافقتنامه های تنظیمی با بانک ها تسهیل می نماید و در صورت نیاز بخشی از هزینه صدور ضمانتنانه را پرداخت خواهد کرد. تعیین سقف پرداخت این مخارج و نحوه دریافت آن بر عهده صندوق است.

تضمینات نوع 3 (ماده 16 آئین نامه اجرایی)

در صورتی که متقاضیان خرید محصولات دانش بنیان به منظور پوشش ریسک به کارگیری فناوری های داخلی، درخواست دریافت ضمانتنامه ای معتبر از شرکت دانش بنیان داشته باشند و شرکت علاوه بر مشکلات قبلی نتواند این ضمانتنامه را تهیه کند، صندوق با عقد قرارداد با موسسات تخصصی ذیربط، امکان صدور این ضمانتنامه را برای شرکت فراهم می آورد. در صورت عدم امکان به کارگیری موسسات تخصصی موجود، صندوق پس از طی مراحل قانونی، نسبت به حمایت از ایجاد موسسات تخصصی با مشارکت سایر نهادهای ذیربط اقدام خواهد نمود.

الزامات دریافت خدمات و تسهیلات صندوق نوآوری و شکوفایی:

شرکت یا موسسه باشد.

خصوصی یا تعاونی باشد.

شرکت دانش بنیان شده باشد.

طرح در حوزه فناوری های برتر باشد.

طرح ارزش افزوده اقتصادی زیادی در برداشته باشد.

شرکت سوء سابقه حرفه ای نداشته باشد.